ภาวะหนังหุ้มปลายไม่เปิดและการขลิบหนังหุ้มปลาย

“การขลิบหนังหุ้มปลายเป็นอย่างไร ดีจริงหรือไม่ ?”  เป็นคำถามที่แพทย์ศัลยกรรมทางเดินปัสสาวะถูกถามบ่อย ๆ สรีระปกติของอวัยวะเพศชายเป็นอย่างไร ปกติแล้วเด็กผู้ชายตั้งแต่แรกเกิด หนังหุ้มปลายมักจะยังปิดอยู่ (Phimosis) แต่ก็จะมีรูเล็ก ๆ เปิดพอสามารถปัสสาวะได้ พอร่างกายมีการเจริญเติบโตก็สามารถรูดเปิดได้มากขึ้นเรื่อย ๆ โดยอาศัยการดูแลและช่วยเหลือจากพ่อแม่รูดทำความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ ในที่สุดก็จะสามารถรูดหนังหุ้มปลายเปิดเองลงได้หมด แต่เด็กผู้ชายบางรายที่หนังหุ้มปลายตีบมาก ทำให้ปัสสาวะลำบาก ร้องเจ็บตอนปัสสาวะ หนังหุ้มปลายจะโป่งพอง นำมาสู่การติดเชื้อในปัสสาวะตามมา เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ต้องขลิบหนังหุ้มปลายตั้งแต่วัยเด็ก

สาเหตุอื่น ๆ ที่จำเป็นต้องขลิบในวัยเด็ก

• มีการสะสมของสารคัดหลั่งใต้หนังหุ้มปลายเป็นก้อนสีขาว
• ติดเชื้อทั้งบริเวณอวัยวะเพศและในระบบทางเดินปัสสาวะ
• มีประวัติรูดหนังหุ้มปลายลงแล้วรูดกลับขึ้นไม่ได้
• อายุเกินสี่ขวบแต่ยังรูดไม่ได้
• ความเชื่อทางศาสนา

ในผู้ใหญ่ก็สามารถพบปัญหาได้ที่หนังหุ้มปลายเกิดการอักเสบซ้ำซากจนไม่สามารถรูดลงได้ เกิดแผลเรื้อรังจากเบาหวานที่บริเวณหนังหุ้มปลาย เกิดแผลเรื้อรังที่หัวอวัยวะเพศ เจ็บและมีเลือดออกเวลามีเพศสัมพันธุ์ บางครั้งเรื่องการดูแลรักษาความสะอาดที่ทำได้ไม่ดีพอจากหนังหุ้มปลายที่มีความยาวมากผิดปกติ ก็ล้วนเป็นสาเหตุให้ต้องมาผ่าตัดขลิบหนังหุ้มปลายทั้งสิ้น

ข้อดีของการขลิบหนังหุ้มปลาย

• ดูแลสุขอนามัยได้ง่ายขึ้น ลดกลิ่นไม่พึงประสงค์
• ลดความเสี่ยง การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ และที่อวัยวะเพศ
• ลดความเสี่ยงในการเกิดการติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์ อย่างไรก็ตาม พฤติกรรมการป้องกันก่อนมีเพศสัมพันธ์ที่ถูกวิธีอย่างการใช้ถุงยางอนามัย เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในการป้องกันความเสี่ยงในการเกิดโรคติดต่อจากเพศสัมพันธ์
• ลดความเสี่ยงการเกิดมะเร็งองคชาต แม้ว่ามะเร็งอวัยวะเพศชายจะมีน้อยมาก
• ลดการนำเชื้อโรคที่เป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกไปสู่ผู้หญิงที่มีเพศสัมพันธ์ด้วย
• การขลิบอาจส่งผลให้ ชาที่ปลายอวัยวะเพศมากขึ้นเนื่องจากมีการเสียดสีอยู่ตลอดเวลา อาจลดปัญหาหลั่งเร็วได้กับผู้ป่วยบางราย

ข้อห้ามของการขลิบหนังหุ้มปลาย

• การขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชายไม่เหมาะกับผู้ที่มีความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด และ เด็กที่มีความผิดปกติของอวัยวเพศ เช่น ภาวะที่ท่อปัสสาวะเปิดต่ำกว่าปกติ (Hypospadia)

ขั้นตอนการขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชาย

• การขลิบหนังหุ้มปลายในทารกแรกเกิดมักทำตั้งแต่ที่โรงพยาบาล เมื่อทารกอายุได้ 1 วัน จนถึง 10 วัน หลังคลอด การระงับความเจ็บปวดจะง่ายกว่าเด็กโตและผู้ใหญ่
• การขลิบหนังหุ้มปลายของเด็กโตและผู้ใหญ่ก็มีการเตรียมตัวที่ไม่แตกต่างกัน การผ่าตัดจะทำภายใต้การให้ยาชาระงับการเจ็บปวดเฉพาะที่ ยกเว้น ในกรณีที่เด็กโตไม่สามารถให้ความร่วมมือได้ อาจจะต้องดมยาสลบ
• การผ่าตัดใช้เวลาประมาณครึ่งถึงหนึ่งชั่วโมง

การดูแลภายหลังจากขั้นตอนขลิบหนังหุ้มปลาย

• โดยปกติจะใช้เวลาประมาณ 7-10 วันจนกว่าแผลจะหายปกติ
• เด็กโตและผู้ใหญ่อาจจะต้องลางานหรือเรียนอย่างน้อย 1-2 วันเนื่องจากอาการเจ็บแผล
• ผู้ใหญ่สามารถมีเพศสัมพันธุ์ได้หลังสัปดาห์ที่สามหรือสี่ เป็นต้นไป
• บริเวณปลายอวัยวะเพศจะมีอาการเจ็บแสบและมีอาการบวมแดงหรือช้ำในช่วงต้น นอกจากนั้นอาจสังเกตเห็นคราบสีเหลืองที่บริเวณปลายของอวัยวะเพศจาการละลายของไหม
• สามารถดูแลทำความสะอาดแผลเองได้ตลอดการรักษาแผล ไม่ต้องตัดไหม

ความเสี่ยงหรือภาวะแทรกซ้อนจากการขลิบหนังหุ้มปลาย

ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นได้บ่อยที่สุดจากการขลิบหนังหุ้มปลาย คือ การมีเลือดออกและการติดเชื้อที่บริเวณแผลผ่าตัด ส่วนการตัดสั้นเกินไปหรือเหลือเยอะเกินไปพบได้เล็กน้อย ซึ่งผลแทรกซ้อนดังกล่าวสมารถแก้ไขได้