อาการหายใจลำบาก หายใจไม่เต็มปอด
อาการหายใจลำบาก (Dyspnea) คือความรู้สึก หายใจไม่เต็มปอด รู้สึกแน่นหน้าอก และต้องออกแรงมากเพื่อหายใจเอาอากาศเข้าไป
อาการหายใจลำบากประเภทต่าง ๆ
อาการหายใจลำบากเฉียบพลัน
อาการหายใจลำบากเฉียบพลันมักเกิดขึ้นไม่เกิน 2-3 ชั่วโมง ซึ่งอาจเกิดจากการออกกำลังกาย ความวิตกกังวล โรคไข้หวัด โรคไข้หวัดใหญ่ โรคภูมิแพ้ ลมรั่วในช่องปอด หรือโรคร้ายแรงอื่น ๆ เช่น ภูมิแพ้รุนแรงเฉียบพลัน ภาวะลิ่มเลือดอุดตันในปอด หรือโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน
อาการหายใจลำบากเรื้อรัง
ผู้ที่มีอาการหายใจลำบากเรื้อรังมักมีอาการนานกว่า 2-3 สัปดาห์ ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากโรคภูมิแพ้เรื้อรัง ภาวะความดันในหลอดเลือดปอดสูง ภาวะหัวใจล้มเหลว หรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
อาการหายใจลำบากขณะนอนหลับ
หายใจลำบากขณะนอนหลับ (Paroxysmal Nocturnal Dyspnea: PND) ผู้ป่วยมักหายใจไม่สะดวกขณะที่นอนหลับจนอาจรู้สึกตัวตื่นขึ้น
อาการถอนหายใจเนื่องจากหายใจลำบาก
ผู้ป่วยรู้สึกว่าสูดหายใจได้ไม่เต็มปอดจึงถอนหายใจยาว ๆ เพื่อบรรเทาอาการหายใจไม่อิ่ม
สัญญาณของอาการหายใจลำบาก
- สูดลมหายใจยาว ๆ ไม่ค่อยได้
- แน่นหน้าอก
- หัวใจเต้นเร็ว
- หายใจเสียงหวีด
ควรพบแพทย์เมื่อไร
อาการหายใจลำบากเป็นสัญญาณของอาการฉุกเฉินที่ควรได้รับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีอาการหายใจได้ไม่เต็มปอดบ่อยหรือรุนแรง
ผู้ป่วยควรไปโรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุดเมื่อมีอาการดังต่อไปนี้
- หายใจไม่ทันหรือหายใจไม่สะดวกแม้จะนั่งพักมาเป็นเวลา 30 นาทีแล้ว
- ริมฝีปาก ผิว หรือเล็บเปลี่ยนเป็นสีเขียว
- เจ็บหรือแน่นหน้าอก
- หัวใจเต้นเร็ว
- ข้อเท้าหรือเท้าบวม
- อาการหายใจมีเสียงดังผิดปกติหรือมีเสียงหวีด
- มีไข้สูง
สาเหตุอาการหายใจลำบาก หายใจไม่เต็มปอด
หัวใจและปอดทำหน้าที่สำคัญในการนำออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายของคนเรา หากอวัยวะทั้งสองทำงานผิดปกติ จะทำให้ร่างกายของเราได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอและมีปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ในกระแสเลือดสูงเกินไป เราต้องหายใจแรงขึ้นเพื่อนำออกซิเจนเข้าไปในร่างกายมากขึ้น พร้อมกับกำจัดคาร์บอนไดออกไซด์ออกไป ปัจจัยอื่น ๆ ที่ทำให้ร่างกายต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น ได้แก่ การออกกำลังกายแบบเข้มข้น การอยู่ในที่พื้นที่ที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลมาก ๆ
นอกจากนี้อาการระคายเคืองที่ปอด การที่ปอดขยายตัวได้อย่างจำกัดขณะหายใจ หรือแรงต้านในหลอดลมจากภาวะหลอดลมตีบหรืออุดกั้นอาจทำให้แน่นหน้าอก หายใจได้ลำบาก
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอาหารหายใจลำบาก
- อาการวิตกกังวล
- โรคโลหิตจาง
- โรคหัวใจและปอด
- มีประวัติเป็นโรคทางระบบทางเดินหายใจ
- สูบบุหรี่
- ค่าดัชนีมวลกายสูงกว่า 30
การตรวจวินิจฉัยอาการหายใจลำบาก หายใจไม่เต็มปอด
การซักประวัติและตรวจร่างกาย โดยการตรวจสัญญาณชีพ รวมถึงค่าความดันโลหิต ค่าออกซิเจนในเลือด และฟังเสียงปอด
- การเอกซ์เรย์หรือการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอก
- การตรวจเลือดเพื่อหาภาวะโลหิตจางและโรคอื่น ๆ
- การตรวจสมรรถภาพปอด
- การตรวจสมรรถภาพหัวใจและปอด เพื่อวัดปริมาณออกซิเจนที่ร่างกายหายใจเข้าไปและปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ที่หายใจออกมา
การรักษาอาการหายใจลำบาก หายใจไม่เต็มปอด
- การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของปอดและหัวใจ
- การฝึกการหายใจและเทคนิคการผ่อนคลายสามารถช่วยคลายความวิตกกังวลที่อาจเป็นสาเหตุของอาการหายใจลำบาก
- การรับประทานยา เช่น ยาขยายหลอดลมช่วยคลายการหดตัวของหลอดลมเนื่องจากหอบหืดหรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ยาแก้ปวดหรือคลายความกังวลบางชนิดสามารถบรรเทาอาการหายใจลำบากได้เช่นกัน
- การบำบัดด้วยออกซิเจนเพื่อเพิ่มปริมาณออกซิเจนในเลือด
การป้องกันอาการหายใจลำบาก
- ปฏิบัติตามแผนการรักษาที่แพทย์แนะนำ ซึ่งรวมไปถึงการรับประทานยา การออกกำลังกาย และการฝึกหายใจ
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารระคายเคือง เช่น สารเคมี ไอจากสีทาบ้าน หรือควันจากท่อไอเสียรถยนต์
- ฝึกการหายใจและเทคนิคการผ่อนคลาย
- เลิกสูบบุหรี่
- รักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- งดการออกไปนอกบ้านหรือตัวอาคารเมื่อค่ามลพิษทางอากาศสูงและเป็นอันตราย
