เลือกหัวข้อที่ต้องการอ่าน

• ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด
• อาการของภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด
• สาเหตุของภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด
• ปัจจัยเสี่ยงภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด
• การเตรียมตัวก่อนพบแพทย์
• วิธีการรักษา ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด

ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด

ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด เป็นอาการที่มักพบได้บ่อยในทารก โดยเฉพาะอย่างยิ่งทารกที่คลอดก่อนกำหนด (ก่อน 38 สัปดาห์) โดยมีสาเหตุมาจากการที่ตับของทารกยังพัฒนาไม่สมบูรณ์เต็มที่ จึงไม่สามารถกำจัดสารบิลิรูบิน (bilirubin) ซึ่งเป็นสารที่เกิดจากการแตกตัวของเม็ดเลือดแดงได้อย่างมีประสิทธิภาพ อาการของภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด ได้แก่ อาการตัวเหลือง ตาเหลือง ซึ่งมักปรากฎอาการในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอด โดยส่วนใหญ่แล้วภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิดมักไม่รุนแรงและหายได้เองเมื่อการพัฒนาของตับสมบูรณ์ ระดับบิลิรูบินที่สูงมากอาจทำให้ทารกเสี่ยงต่อภาวะสมองได้รับความเสียหายแต่มักพบได้น้อยมาก

อาการของภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด

• ตัวเหลือง
• ตาเหลือง
• ใต้ลิ้นเหลือง

สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าในแสงธรรมชาติ และทดสอบได้โดยการใช้นิ้วกดลงบนจมูกหรือหน้าผากของทารก หากผิวยังเหลือง นั่นแสดงว่าทารกมีภาวะตัวเหลือง

สาเหตุของภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด

• ภาวะบิลิรูบินในเลือดสูง
• ภาวะเลือดออก
• การติดเชื้อในกระแสเลือด
• การติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย
• ภาวะเลือดของแม่และบุตรไม่เข้ากัน
• ตับทำงานผิดปกติ
• โรคท่อน้ำดีตีบตันในทารก
• ภาวะขาดเอนไซม์
• การสลายของเม็ดเลือดแดง

ปัจจัยเสี่ยภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด

• คลอดก่อนกำหนด: ทารกที่คลอดก่อนกำหนด นั่นคือก่อนอายุครรภ์ครบ 38 สัปดาห์ จะยังไม่พัฒนาไม่เต็มที่ ซึ่งจะยังไม่สามารถย่อยสารบิลิรูบินได้อย่างมีประสิทธิภาพเหมือนกับทารกที่คลอดตามกำหนด นอกจากนี้ทารกที่คลอดก่อนกำหนดมักรับประทานนมและขับถ่ายน้อยกว่า ทำให้ร่างกายขจัดสารบิลิรูบินออกได้ช้า ทำให้เสี่ยงที่จะตัวเหลือง
• รอยช้ำจากการคลอด: ทารกที่มีรอยช้ำจากการคลอดมีความเสี่ยงที่จะมีสารบิริลูบินในเลือดสูง
• หมู่เลือดไม่เข้ากัน: หากหมู่เลือดของมารดาแตกต่างจากบุตร บุตรอาจมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคเม็ดเลือดแดงแตกสลายในทารกแรกเกิด ซึ่งทำให้ระดับบิลิรูบินสูง จนเกิดภาวะตัวเหลืองได้

วิธีการตรวจวินิจฉัยภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด

• การตรวจร่างกาย
• การตรวจเลือดเพื่อวัดระดับสารบิลิรูบิน
• การตรวจวัดระดับบิลิรูบินทางผิวหนัง

เมื่อไรควรพบแพทย์

วันที่ 3 และวันที่ 7 หลังคลอดเป็นช่วงที่ระดับบิลิรูบินสูงที่สุด ควรรีบพาทารกไปพบแพทย์ หากทารกมีอาการดังต่อไปนี้

• ตัวเหลือง โดยเฉพาะในบริเวณตาขาว ท้อง แขนและขา
• ซึมลงหรือป่วย
• น้ำหนักไม่ขึ้นหรือไม่ยอมดูดนม
• ร้องไห้ผิดปกติหรือเสียงสูงเหมือนเจ็บปวด
• อาการอื่น ๆ เช่น อาเจียน ท้องเสีย หายใจลำบาก หรือมีพฤติกรรมที่แปลกออกไป

การเตรียมตัวก่อนพบแพทย์

หากทารกมีความเสี่ยงที่จะมีภาวะตัวเหลือง แพทย์จะนัดให้มาตรวจเพิ่มเติม เมื่ออยู่ที่บ้านควรหมั่นสังเกตอาการและเตรียมตอบคำถามเหล่านี้

• ทารกรับประทานนมแม่หรือไม่ วันละกี่ครั้ง
• ทารกปัสสาวะวันละกี่ครั้ง
• มีสัญญาณหรืออาการป่วยใด ๆ หรือไม่
• สีผิวหรือตาขาวของทารกเปลี่ยนไปหรือไม่

บิดาหรือมารดาสามารถจดคำถามที่ต้องการถามแพทย์เพิ่มเติมได้ ยกตัวอย่างเช่น

• ภาวะตัวเหลืองเกิดจากอะไร
• จำเป็นต้องตรวจอะไรเพิ่มเติมหรือไม่
• แพทย์จะแนะนำการรักษาด้วยวิธีใด
• อาการที่เป็นอยู่รุนแรงหรือไม่

วิธีการรักษา ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด

ภาวะตัวเหลืองที่ไม่รุนแรงนั้นสามารถหายได้เองภายใน 2-3 สัปดาห์ ไม่จำเป็นต้องเข้ารับการรักษา แต่ถ้าทารกได้รับการตรวจวินิจฉัยว่ามีภาวะตัวเหลืองปานกลางถึงรุนแรง ควรเข้ารับการรักษา ดังต่อไปนี้

• การรักษาด้วยการส่องไฟ เป็นการใช้แสงสีฟ้าขาวจากหลอดฟลูออเรสเซนต์ เพื่อปรับเปลี่ยนรูปร่างและโครงสร้างโมเลกุลของสารบิลิรูบิน เพื่อให้ร่างกายสามารถขับสารดังกล่าวออกทางปัสสาวะและอุจจาระ
• การถ่ายเลือด หากทารกมีภาวะตัวเหลืองรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยวิธีอื่น

การดูแลที่บ้าน

การให้นมแม่บ่อย ๆ จะช่วยให้ทารกได้รับสารอาหารเพียงพอและป้องกันไม่ให้น้ำหนักตัวลด ยิ่งบริโภคนมแม่บ่อย ก็ยิ่งขับถ่ายบ่อย ช่วยให้ขจัดสารบิลิรูบินได้ไวขึ้น